Witlof: Bitter en Zoet in Één

Een stukje geschiedenis

De oorsprong van witlof ligt in België, rond 1830. Het verhaal gaat dat een boer in de buurt van Brussel cichoreiwortels in zijn kelder bewaarde, bedekt met een laagje aarde. Tot zijn verbazing begonnen er bleke, gesloten kropjes uit de wortels te groeien. Toen hij deze proefde, bleek het een heerlijke, licht bittere groente te zijn. Zo werd witlof – in België chicon genoemd – geboren.

Vanaf dat moment werd de groente verder ontwikkeld en verfijnd. Vooral in België, Nederland en Frankrijk groeide witlof uit tot een geliefd gewas. Tegenwoordig wordt het op grote schaal gekweekt, zowel in de volle grond als in hydrocultuur.

Bekende variëteiten en hun eigenschappen

Er zijn verschillende soorten witlof, elk met hun eigen kenmerken:

• ‘Zoom’ – een klassieke, stevige witlof met een volle smaak.
• ‘Tardivo’ – laat groeiende witlof met een mildere, minder bittere smaak.
• ‘Atlas F1’ – een variëteit die snel groeit en perfect is voor de thuis-teler.
• Roodlof (‘Rossa di Treviso’) – een prachtige paarsrode variant, iets pittiger van smaak.

Zelf witlof kweken: een uitdaging met beloning

Het kweken van witlof vraagt om geduld en precisie, maar is ontzettend leuk. Witlof groeit in twee fasen: eerst kweek je de wortels, daarna laat je er in het donker kroppen op groeien.

1. Zaaien en wortelteelt

• Zaai witlof in mei of juni in losse, goed doorlatende grond.
• Houd een rijafstand van 30 cm aan, en dun de zaailingen uit tot 10 cm.
• Geef regelmatig water, maar voorkom natte voeten.
• In oktober zijn de wortels volgroeid en kunnen ze geoogst worden.

2. Intafelen en forceren

• Snijd het loof van de wortels tot ongeveer 2 cm boven de wortelhals.
• Plaats de wortels rechtop in een bak met vochtige aarde of zand.
• Dek ze af met een zwarte doek of emmer, zodat er geen licht bij komt.
• Zet de bak in een koele, donkere ruimte (bijvoorbeeld een kelder of schuur).
• Na ongeveer 3 tot 4 weken groeien er witlofstronkjes uit de wortels!

Het resultaat? Heerlijke, verse witlof met een knapperige bite en een subtiele bitterheid.

Twee heerlijke recepten met witlof

Witlof kan zowel warm als koud gegeten worden. Hier zijn twee verrassend lekkere manieren om je oogst te gebruiken.

1. Gegratineerde witlof met ham en kaas

Een klassieke ovenschotel die bij iedereen in de smaak valt.

Ingrediënten (voor 4 personen):

• 4 stronken witlof
• 4 plakjes ham
• 100 gram geraspte kaas (bijv. Gruyère of belegen kaas)
• 250 ml bechamelsaus
• 1 theelepel mosterd
• Peper en zout naar smaak
• Klontje boter

Bereiding:

1. Verwarm de oven voor op 200°C.
2. Snijd de stronken witlof doormidden en verwijder de harde kern.
3. Kook de witlof 5 minuten in ruim water en laat goed uitlekken.
4. Wikkel elke stronk in een plakje ham en leg ze in een ingevette ovenschaal.
5. Meng de mosterd door de bechamelsaus en giet deze over de witlof.
6. Bestrooi met geraspte kaas en bak 20 minuten in de oven tot de bovenkant goudbruin is.

Lekker met aardappelpuree of stokbrood!

2. Frisse witlofsalade met appel en walnoten

Een lichte, knapperige salade die perfect past bij de lunch of als bijgerecht.

Ingrediënten (voor 2 personen):

• 2 stronken witlof
• 1 appel (bijv. Elstar of Jonagold)
• 50 gram walnoten
• 50 gram rozijnen
• 2 eetlepels yoghurt
• 1 eetlepel mayonaise
• 1 theelepel honing
• Peper en zout naar smaak

Bereiding:

1. Snijd de witlof in dunne reepjes en verwijder de harde kern.
2. Snijd de appel in dunne plakjes en meng met de witlof.
3. Hak de walnoten grof en voeg samen met de rozijnen toe.
4. Meng de yoghurt, mayonaise en honing tot een dressing en breng op smaak met peper en zout.
5. Schep de dressing door de salade en serveer direct.

Lekker met een plakje volkorenbrood of een stukje geitenkaas!

Tot slot

Witlof is een groente met een rijke historie en een bijzondere teeltwijze. Zelf kweken is een uitdaging, maar de beloning – knapperige, verse witlof uit eigen kelder – is het meer dan waard. Of je het nu gratineert in de oven of rauw verwerkt in een salade, deze veelzijdige groente mag niet ontbreken in je keuken én moestuin!